Najstarszym elementem zespołu dworskiego w Chorzenicach, są pozostałości dworu obronnego wzniesionego w XVII stuleciu. W skład wspomnianego zespołu wchodzi również XIX-wieczny, klasycystyczny dwór oraz oranżeria. Wszystkie te budynki położone są na terenie parku ze starodrzewami.

Gdzie są Chorzenice

Chorzenice są niedużą wioską, położoną kilka kilometrów na północ od Częstochowy, przy starej drodze prowadzącej do Radomska. Nazwa osady po raz pierwszy pojawia się w źródłach historycznych pochodzących z XIV wieku. Troszkę później, tutaj wzniesiono tak zwany stary dwór. Stary dwór zbudowany został przed rokiem 1655 na wzór podobnego, lecz starszego „zameczku” w Działoszynie. Jest to częściowo podpiwniczony, dwukondygnacyjny budynek zbudowany na planie prostokąta o wymiarach. Budynek ten posiada, za wyjątkiem partii środkowej, jednotraktowy układ wnętrz na wszystkich kondygnacjach. Na parterze, w części centralnej znajduje się reprezentacyjna sień z kominkiem. Z sieni prowadzi na piętro klatka schodowa. O obronnych walorach tego dworu, świadczą grube mury, które w części parterowej mają około 1,2 metra, a na piętrze już tylko 0,9 metra. Budynek pierwotnie stał wśród mokradeł i bagien oraz posiadał ograniczoną liczbę otworów wejściowych. Jest to przykład typowo wiejskiej siedziby szlacheckiej. Dwór w wieku XIX przestał pełnić funkcję mieszkalne, a przemianowany on został na magazyn. Zamurowano wówczas niektóre okna, a także go częściowo przebudowano.   Późniejsze losy Chorzenic, toczą się w cieniu sąsiednich Kłomnic i parafialnego Borowna. W XVIII stuleciu właścicielami tejże wsi byli Jackowscy, a w wieku XIX Raciborscy. Na początku XX stulecia dobra te nabyli kuzyni Reszke Jan i Edward. Obydwaj wówczas kończyli, obfitujące w niebywałe sukcesy, kariery śpiewaków operowych, a zarobione pieniądze inwestowali w majątki ziemskie.

W rękach pani Janiny

Właścicielką Chorzenic, po śmierci ojca Edwarda oraz wuja Jana, została Janina Reszke. W 1922 roku wyszła ona za mąż za pułkownika Adama Nieniewskiego. Nowy dziedzic Chorzenic urodził się w Wielkopolsce, jego matka była wnuczką samego Józefa Wybickiego. Nieniewski zrobił karierę najpierw w wojsku austro-węgierskim, a później w odrodzonym Wojsku Polskim. Pełnił on m.in. funkcję szefa sztabu generała Józefa Hallera, odznaczył się też w sposób znaczny w wojnie z bolszewikami. Po zamachu majowym pułkownik Nieniewski przeszedł do rezerwy. Pod koniec lat 30. ubiegłego wieku, wybudował w Chorzenicach nowoczesny pałac, który zaopatrzył w instalację elektryczną, wodno-kanalizacyjną i centralne ogrzewanie. Pałac w Chorzenicach wymurowano pierwotnie na rzucie prostokąta, dodając później po obu stronach jednokondygnacyjne przybudówki. Obecnie budynek jest dwukondygnacyjny i dziewięcioosiowy. Dach jest płaski, ze specyficzną  attyką. Pośrodku elewacji głównej usytuowano ganek filarowy. W otoczeniu pałacu znajdują się liczne drzewa – pozostałości dawnego zespołu parkowego. Poza tym ufundował on kaplicę, dziękczynną, by w ten sposób uczcić narodziny córki Haliny. Ważnym aspektem jest także fakt, iż pan pułkownik założył we wsi Ochotniczą Straż Pożarną.

Okres II wojny światowej

W trakcie II wojny światowej, Niemcy urządzili w pałacu posterunek żandarmerii, który stał się miejscem kaźni wielu Polaków. Po wojnie obiekt te został zaadaptowany na Dom Dziecka.

W chwili obecnej podczas wielu świąt patriotycznych, odbywają się tutaj spotkania kombatantów z młodzieżą, by licznymi opowieściami uczcić te osoby, które we wspomnianym pałacu stracili swoje życie z rąk okupanta. Składane są tutaj także wiązanki dla tych, którzy w tych ciężkich latach terroru zostali straceni. W święto 1 listopada, okoliczni mieszkańcy zapalają tu symboliczne znicze, pamiętając o niemych bohaterach naszego narodu. W dobie współczesnej budynek ten jest także wykorzystywany przez amatorskie grupy aktorskie na liczne przedstawienia dla mieszkańców tej wsi.

Ewa Michałowska-Walkiewicz