Kluczbork, którego niemiecka nazwa brzmi Kreuzburg, to piękne miasto usytuowane w województwie opolskim, a dokładnie w powiecie kluczborskim. Jest ono założone na granicy Niziny Śląskiej oraz Wyżyny Śląskiej. Przez miasto to przepływa rzeka Stobrawa.
W źródłach pisanych
Po raz pierwszy miasto o nazwie „Cruceburg”, znalazło się w źródłach pisanych z roku 1252. Była to wówczas własność księcia wrocławskiego Henryka III. Na początku była to osada targowa, z targami mięsnym i warzywnym. Usytuowano ją na tzw. szlaku solnym wiodącym z Krakowa do Wrocławia. Po nieudanej lokacji tego miasta przez Krzyżowców z czerwoną gwiazdą, w roku 1274 książę Henryk IV Probus, nadał Kluczborkowi prawa miejskie.
Do księstwa głogowskiego
Po roku 1293, Kluczbork należał do księstwa głogowskiego. W roku 1319 książę brzeski Bolesław III, w darze dostał to miasto od księcia głogowskiego Henryka III. Następnie przyłączył je do księstwa legnicko-brzeskiego. W tym też czasie w Kluczborku znajdował się przepiękny dwór książęcy. W latach 1331-56 miasto to stanowiło zastaw, króla polskiego Kazimierza Wielkiego.
Mury miejskie
Pod koniec XIV stulecia, rozpoczęto w Kluczborku wznoszenie murów miejskich, tak zwanych „opatrznych”. Czyniono to z takiego samego kamienia co dwór, aby nawiązać do jego architektury. Z biegiem lat, książęta brzescy zbudowali w pobliżu bramy miejskiej murowany zamek. W czasie wojen husyckich trwających w latach 1428-34, Kluczbork był opanowany przez oddział dowodzony przez polskiego rycerza Dobka Puchałę. Przez kilka lat unikając kary, łupił on okolice. Próbujący wypędzić go z miasta, książęta śląscy chcieli jednocześnie zdobyć zamek, w którym się schronił. Lecz wszelkie ataki kończyły się niepowodzeniem książąt.
XVI wiek
Od roku 1536 Kluczbork znów był własnością książąt brzeskich, będących lennikami króla czeskiego. W roku 1581 spisano najstarszą zachowaną wzmiankę źródłową, mówiącą o tym, że miasto to zobowiązuje się strzec zamku od wrogów niemieckich i czeskich. Aby tego dokonać, piwnice i podmurowania zamkowe, uczyniono cekhauzem. Pod koniec XVI wieku miała miejsce przebudowa murów miejskich. Podczas tych prac w około roku 1590 książęta brzescy, w sposób bardzo nowoczesny jak na tamte czasy odbudowali swą siedzibę. W tym też czasie, był to piętrowy budynek o gotyckich oknach.
Podczas wojny z Krzyżakami
Podczas wojny trzydziestoletniej w latach 1618-48 Kluczbork, był kilkakrotnie niszczony i łupiony. Po bezpotomnej śmierci ostatniego piastowskiego księcia Jerzego IV Wilhelma, księstwo legnicko-brzeskie znalazło się w roku 1675 pod władaniem cesarza austriackiego. Pod koniec XVII wieku zamek kluczborski, popadł w ruinę. W roku 1720 przebudowany on został, na siedzibę administracji kluczborskich dóbr cesarskich. W połowie XIX stulecia, dobudowano drugie piętro zamkowe. W tym okresie obiekt stał się siedzibą sądu kluczborskiego.
XX stulecie
W roku 1907 na kamiennym cokole zamkowej wieży, zbudowana została wieża ciśnień. W latach 30-tych XX wieku podczas prac remontowych wyburzono częściowo dolną kondygnację budynku zamkowego oraz XVII-wieczny królewski magazyn solny.
Obecnie budynek stojący na miejscu dawnego zamku w Kluczborku, jest siedzibą regionalnego muzeum.
Ewa Michałowska-Walkiewicz
