Smålandia wydaje się krainą płaską pokrytą w większości (70%) lasami. Rzeczywiście – lasy i jeziora to najbardziej typowy krajobraz tego regionu Szwecji, ale płasko też nie jest. Najwyższe wzniesienie Tomtabacken (niedaleko Jönköpingu) ma 377 metrów i jest najwyższą górą Smålandii. Widok pagórków towarzyszy nam często w podróży przez ten trzeci co do wielkości obszar Szwecji, a chyba najbardziej spektakularne są wzniesienia w okolicach Eksjö.

Skurugata, położona w gminie Eksjö, to jedna z najbardziej dramatycznych formacji naturalnych w południowej Szwecji, słynąca z wyjątkowej budowy geologicznej. Ta rozpadlina skalna, rozciągająca się na długości około 800 metrów, otoczona jest pionowymi ścianami skalnymi o wysokości do 35 metrów. Nic dziwnego, że Skurugata stała się popularnym celem wycieczek, przyciąga turystów imponującą przyrodą, chłodnym i wilgotnym mikroklimatem, idealnym dla rzadkich gatunków mchów, które są rzadkością na tej szerokości geograficznej. Na jej początku znajduje się punkt widokowy Skuruhatt, z którego roztaczają się rozległe widoki na Eksjönejden.

Istnieje kilka teorii na temat powstania Skurugaty. Najbardziej prawdopodobnym wyjaśnieniem jest osłabienie skały tworzącej strefy pęknięć lub uskoków. Kiedy pokrywa lodowa zaczęła się topić, uwolniono dużo wody i potężny lodowcowy strumień rzeczny przedostał się przez osłabienie. Woda zerodowała bardziej miękkie skały i rozszerzyła szczelinę, tworząc rozlewisko, czyli głęboko wcięty kanion. Pod koniec opadów strumień wody roztopowej mógł się rozprzestrzenić, a prędkość wody spadła. Oznaczało to, że lodowa rzeka straciła swoją nośność i uwolniła kamienie i bloki, które ze sobą przeniosła.

Inni uważają, że szczelina jest zwykłym pęknięciem w skale lub zapadliskiem. Skały w okolicy i skały na dnie wąwozu są szarobrązowe i ciemnobrązowe porfirowe z wstawkami kwarcu i czerwonego skalenia.

Pierwsza wzmianka o Skurugata w źródłach pisanych pochodzi z 1696 roku. Później znajdujemy wzmiankę Erica Dahlberga w „Suecia antiqua et Hodierna” o „dużym i dziwnym wąwozie w zalesionej górze Skurugata, niedaleko miasta Eksjö w Smålandii, gdzie według legendy Gotowie składali ofiary swoim bogom”. W przeszłości w Skurugata żyły trolle i rabusie, ale od czasu, gdy grenadierzy ze Smålandii maszerowali przez miasto z powiewającymi sztandarami „nie zaobserwowano niczego niewłaściwego”. Według legendy Skurugata była także miejscem zamieszkania Tjuvajösse, który podobno mieszkał i przechowywał swoje skradzione dobra w jaskini.

Z punktu widokowego Skuruhatt położonego na wysokości 334 metrów nad poziomem morza roztacza się zapierający dech w piersiach widok na region Eksjö. Pisarz Albert Engström bawił się tu jako dziecko, a później rozsławił tę okolicę swoimi tekstami. Na punkcie widokowym znajduje się kamień pamiątkowy Alberta Engströma.

Szlak niebieski wiodący przez Skurugatan nie jest długi. To zaledwie 2 kilometry, ale przejście go nie jest takie proste. Zajmie minimum godzinę, bo chociaż drogi prowadzące z parkingu na początku są łatwe do przejścia, to jednak po krótkiej chwili zamieniając się w trudny do przejścia szlak. To droga zdecydowanie nie dla małych dzieci, wózkiem się nie przejedzie, a i przeciętny wędrowiec powinien wziąć pod uwagę pogodę – po deszczu jest tu ślisko i niebezpiecznie.

Szczelina w skale o długości około 800 metrów i szerokości od 7 do 24 metrów robi wrażenie. I chociaż w innych częściach wschodniej Smålandii znajduje się kilka podobnych kanionów, to Skurugata robi wrażenie. Strome ściany skalne w niektórych miejscach osiągają wysokość 35 metrów.

Klimat w kanionie jest znacznie chłodniejszy niż w otoczeniu. Śnieg i lód mogą utrzymywać się długo, nawet w lecie. Podłoże pokryte jest mchami, które z reguły występują tylko na obszarach górskich.

Północna część kanionu jest sucha i kamienista. Roślinność składa się głównie z różnych gatunków paproci, w tym paproci rozwidlonej, paproci wrzosowej i paproci czarnej. W szczelinach występuje mech cienisty i gruby mech pierzasty, który korzysta z chłodnego i wilgotnego lokalnego klimatu. Wyżej na skalnych ścianach rosną wrzosy, jagody i jarzębina. Południowa część jest zalesiona. Na samym dole, gdzie szlak zakręca, dochodzimy do Skurukälla. Według niektórych legend źródło to nie ma dna, a rzeczy wrzucone tam przepadają na zawsze. To zły omen. Ale jest też opowieść o mieszkającym w pobliżu Szwedzie, który przychodził do źródła parę razy w roku by napić się krystalicznej wody, dzięki której przeżył sporo ponad 100 lat.
Większą część rezerwatu zajmuje starszy bór mieszany, lecz na północy znajduje się torfowisko ze stawem Myregölen. Torfowisko jest w większości porośnięte sosną. W okolicznych lasach żyją także cietrzewie, sójki i kruki, a w pobliskim stawie pstrąg potokowy.

Zapewne w Skurugatan każdy znajdzie coś dla siebie. Na parkingu i powyżej Skuruhatt znajdują się miejsca odpoczynku, kominki z drzewem opałowym, ochrona przed złymi warunkami atmosferycznymi, toalety. Szlaki w okolicy są dobrze oznaczone, a po drodze znajduje się kilka tablic/map, które pomogą Ci w orientacji. Jeśli ktoś zamierza wędrować przez krzaki, powinien założyć wygodne, szorstkie buty i luźne ubranie – jest tam mnóstwo kamieni, głazów i powalonych drzew – może być ślisko. Różnica temperatur pomiędzy Skurugatą a Skuruhatt latem może sięgać nawet 20 stopni!

Skurugata to dziś popularny rezerwat przyrody, oferuje odwiedzającym wyjątkowe wrażenia z pieszych wędrówek po spektakularnych zaroślach. Dzięki przystosowanym ścieżkom i dobrze umiejscowionym miejscom wypoczynkowym obszar ten jest dostępny dla miłośników przyrody wszelkiego rodzaju. Przyciąga turystów imponującą przyrodą, chłodnym, wilgotnym mikroklimatem, niezwykłymi widokami. Tylko około 10 kilometrów od Eksjö, które też trzeba zobaczyć.

TN