W ostatnich dziesięcioleciach w utworach literackich, filmach i grach komputerowych pojawiają się często motywy wojenne, a wśród nich także okultyzm III Rzeszy, jej astrologia i neopogańska mitologia z bogato rozbudowanym systemem znaków, symboli i zachowań.
Czerpiąc wybrane elementy z różnych kultur naziści nadawali im nowe znaczenia i tworzyli zbrodniczą ideologię propagującą zasady czystej rasy aryjskiej i czystej krwi germańskiej. Przeprowadzali także liczne eksperymenty, aby stworzyć nową rasę nadludzi, aryjskich herosów, potomków słynnych mieszkańców Atlantydy. Niezwykle pomocna miała być im w tych dążeniach wiedza tajemna. Z całego świata gromadzili pisma okultystyczne w działającej pod nadzorem Reichsführera SS Heinricha Himmlera jedynej w swoim rodzaju bibliotece okultystycznej. Sięgali również do kultury muzycznej, zwłaszcza do dzieł Richarda Wagnera, wśród których szczególnie ważna była dla nich opera Parsifal (1882), gdyż ukazywała świat mitów i prastarych legend.
W niedawno wydanej powieści Portal z laSSku Dunois pisarz sztokholmski – Teddy Trela wykorzystuje tematy związane z okultystyczną “ideologią” III Rzeszy i porusza problem przeprowadzanych doświadczeń na ludziach. Nie jest to jednak książka historyczna, chociaż niektóre z ukazanych w niej wydarzeń mogły rzeczywiście mieć miejsce. Autentyczny charakter utworu zaznacza autor wymieniając wiele nazwisk oficerów i generałów niemieckich oraz nazw organizacji nazistowskich. Topografia terenu, w jakim toczy się fabuła utworu – miasteczko i las nad brzegiem Sekwany niedaleko stolicy Francji Paryża – noszą również znamiona realności. W czasie II wojny światowej – jak opowiada pisarz – miały tam stacjonować wojska niemieckiego okupanta i odtąd las na zawsze zmienił swój wygląd.
„Lasek Dunois nie odczuwał gorących dni latem, nie odczuwał mrozu zimą. Tam w jego środku był zawsze chłód. Pełzało coś, coś bardzo niewidocznego. Wpychało się pod ubranie i włosy na głowie. Mroziło ciarki po plecach i gęsią skórę na każdym, kto chciał być za ciekawy lub za odważny. Będąc w Lasku Dunois nie czuło się możliwości obcowania z przyrodą. Brak zwierzątek (…) mówił za siebie o czymś nieprzyjaznym, wręcz groźnym. (…)
W Lasku Dunois nie ma bajkowego księżyca nocą! W dzień jest szaro, tyko z krótkimi prześwitami słońca. Są różowe i siwe wrzosy przesiąknięte krwią pomordowanych. Niemych istot z zakneblowanymi ustami. Dunois, jest zaczarowany ciężkim, tajemnym milczeniem”.
W tak zarysowanej przestrzeni pisarz ukazuje niezwykłe zdarzenia z przeszłości. W lasku Dunois mieli niemieccy żołnierze SS ukryć potężny, monumentalny Portal zwany Niebieską Furtą. Była to brama przejścia, wskazująca drogę w stronę innej, niezbadanej jeszcze sfery, z jakiej naziści planowali z czasem czerpać wsparcie dla swych dążeń do zapanowania nad ludzkością i całym światem. Motyw tajemniczego lasu łączy Trela ze starymi legendami o Marii Zielarce, postaci, która od dawna pojawia się nie tylko we francuskim malarstwie, ale i co jakiś czas ma się ukazywać w lasku Dunois, gdzie ratuje od unicestwienia ludzi, którzy nie chcą podporządkować się zbrodniczej ideologii i sprzeciwiają się dematerializacji w wyniku przekroczenia Niebieskiej Furty.
Wydarzenia z lasku Dunois i losy bohaterów książki umiejscowione są w okresie między okupacją niemiecką we Francji a latami siedemdziesiątymi ubiegłego wieku. W opisach zdarzeń, w charakterystyce postaci, w nastrojowych obrazach lasu łączy autor różne sposoby oglądu i interpretacji świata: realistyczny i mityczny, legendarny i historyczny, konkretny i metafizyczny. Teddy Trela kontynuuje w ten sposób w swej nowej powieści zainteresowania pewnymi cechami realizmu magicznego. Na granicy rzeczywistości i świata magicznego rozgrywała się już bowiem w znacznym stopniu fabuła jego książek Statuy nieboszczyków oraz Adele-Paris.
W miarę lektury Portalu z laSSku Dunois czytelnik zauważa, że tamte wydarzenia nie należą jedynie do przeszłości, ale powracają na nowo w nieco innej, zmienionej formie. W wielkim teatrze świata wszystko się powtarza: historia zatacza koła i tylko człowiek w swej naiwności nadal stara się uparcie wierzyć, że zapanował nad czasem, podporządkował go własnym, egoistycznym potrzebom i zamknął w wykluczających się wzajemnie czasoprzestrzeniach: przeszłości, teraźniejszości i przyszłości. Książka zapewne skłoni Czytelnika do refleksji nad biegiem historii, nad wciąż odradzającym się złem w świecie i nad ludzką naturą, której trudno jest zdecydowanie opowiedzieć się po stronie dobra.
Ilustracja na okładce – wykonana przez samego autora – sygnalizuje treść powieści. Spostrzegamy tam odniesienia do III Rzeszy: swastykę, symbol SS, trupie główki i opisaną w powieści Niebieską Furtę przypominającą pałający ogniem piec w krematoriach. A wszystko to ukazane jest na tle tajemniczego lasu – LaSSku Dunois.
Ewa Teodorowicz Hellman
