Wybory parlamentarne 2023 odbędą się 15 października.

Prawo do głosowania ma każdy obywatel Polski, który mieszka na stałe bądź przebywa czasowo za granicą oraz: najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat, nie został pozbawiony praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu, nie został ubezwłasnowolniony prawomocnym orzeczeniem sądu, nie został pozbawiony praw wyborczych prawomocnym orzeczeniem Trybunału Stanu.

Do 10 października wyborcy przebywający za granicą muszą złożyć wnioski o ujęcie ich w spisie wyborców w zagranicznych obwodach głosowania. To samo uczynić muszą wszystkie osoby, które chcą wziąć udział w głosowaniu, a w dniu wyborów znajdować się będą na polskich statkach morskich.

W zgłoszeniu o chęci głosowania za granicą podaje się: nazwisko i imię (imiona), numer PESEL, numer ważnego polskiego paszportu (na obszarze państw członkowskich Unii Europejskiej oraz państw, na terytorium których można wjechać na podstawie polskiego dowodu osobistego, w miejsce numeru paszportu można podać numer ważnego polskiego dowodu osobistego), adres pobytu wyborcy za granicą, dane kontaktowe w zakresie adresu poczty elektronicznej lub numeru telefonu komórkowego.

W kontekście głosowania za granicą na horyzoncie rysuje się jednak poważny problem. To uchwalona w marcu tego roku nowelizacja Kodeksu wyborczego. Zakłada ona m.in., że każda komisja wyborcza ma 24 godziny na przeliczenie wszystkich oddanych głosów i sporządzenie protokołu z głosowania. Głosy, które nie zostaną w tym czasie policzone, mają nie być uwzględniane w protokole i w ostatecznym wyniku.

To rodzi obawę, że część z nich zostanie po prostu zmarnowana, z uwagi na fakt, iż dla dużych komisji zagranicznych sprawdzenie kilkunastu tysięcy kart do głosowania może się okazać niewykonalne. Zwłaszcza że w kwietniu w Wielkiej Brytanii przeprowadzono eksperyment, z którego wynikało, że nie da się w ciągu doby policzyć takiej liczby głosów, która może zostać oddana w ramach danej OKW. O tym mówiła m.in. w rozmowie z TVN Małgorzata Hallewell z organizacji „Polonia głosuje”: – Są dwa możliwe rozwiązania. Albo poprawa nowelizacji i przedłużenie czasu, tak żeby wyborcy polonijni mieli prawo do udziału w głosowaniu na tych samych zasadach co wyborcy w Polsce, czyli zniesienie limitu 24 godzin, albo założenie dużo większej ilości komisji.

Ile będzie komisji w Szwecji?– na razie nie wiadomo, prawdopodobnie trzy jak w poprzednich wyborach: dwie w Sztokholmie, jedna w Göteborgu. W wyborach w 2019 roku w komisjach wyborczych na terenie Szwecji głosy oddało 6315 wyborców (zapisało się na listy wyborcze ponad 6700 osób). Zważywszy na zainteresowanie tegorocznymi wyborami, głosujących może być znacznie więcej – nawet około 10.000.

Mówi się więc m.in. o zwiększeniu liczby komisji za granicą (pojawia się liczba 400, może nawet więcej) oraz wdrożeniu specjalnego systemu informatycznego, który przyspieszył i usprawniłby weryfikację głosów, a jednocześnie byłby dostosowany do obecnego stanu legislacyjnego. Już wiosną tego roku interpelację w tej sprawie złożyła posłanka Lewicy Paulina Matysiak, na razie bez odzewu. Część opozycji uważa, że uchwalona nowelizacja to celowy ruch PiS, które w ten sposób chce utrudnić całą procedurę, gdyż w ostatnich wyborach to obecna opozycja cieszyła się większym poparciem wśród Polonii – i to bardzo wyraźnym.

Czy można będzie głosować korespondencyjnie za granicą? Tym razem nie. Chociaż takie rozwiązanie było dopuszczalne w wyborach prezydenckich w 2020 roku (głównie z uwagi na pandemię COVID-19), tym razem wyborcy “będą mogli zagłosować w obwodach głosowania utworzonych za granicą wyłącznie osobiście”.

Co to oznacza? Z jednej strony odbierze możliwość zagłosowania wielu Polakom mieszkającym daleko od komisji wyborczych, np w północnych regionach Szwecji, skąd do lokalu wyborczego w Sztokholmie będzie kilkaset kilometrów., z drugiej należy liczyć się z tym, że wydłużą się kolejki do lokali wyborczych, co może odstraszyć wiele osób.

Mimo tych wszystkich utrudnień liczyć się będzie determinacja wyborców.

NGP

(W oparciu o informacje własne, RadioZET.pl / pkw.gov.pl / PAP / polskiobserwator.de / money.pl / wybory.gov.pl)