Hasło ”Dobre bo polskie” wymyślono dawno temu i miało zachęcać do patriotyzmu konsumenckiego. Ale do podobnego patriotyzmu zachęca się niemal na całym świecie. W Szwecji często w reklamach używa się zwrotu ”Äkta svensk”, co ma podkreślać wyjątkową jakość produktu.

Niekiedy naprawdę trzeba być konserem, by wyczuć i zrozumieć na czym polega różnica między, na przykład, jednym serem a drugim, produkowanym w różnych krajach, z zewnątrz podobnym, a również smakowo. Przy czym jeden jest ”äkta svensk”, a drugi po prostu ”nie szwedzki”. Nic złego jednak w manifestowaniu patriotyzmu konsumenckiego, tym bardziej, że ma on swoje głębokie korzenie w tradycji.

W Polsce wciąż odkurzacz nazywany jest często elektroluksem, spolszczoną nazwą szwedzkiego przedsiębiorstwa Electrolux, którego odkurzacze były tak popularne w Polsce, że potocznie nazwa firmy stała się synonimem słowa odkurzacz. Ale patrząc w drugą stronę, już szwedzkie słodycze polkagris nie mają nic wspólnego z Polską, mimo, że ich tradycyjna barwa to biało-czerwony.

Polacy z chęcią kupują polską żywność uznając ją za lepszą od zagranicznej. Podobnie Szwedzi gotowi wybrać są szwedzki produkt, gdyż uważają go za najlepszy (ponoć nie ma lepszych truskawek jak szwedzkie). Wśród produktów z Polski zarejestrowanych czyli wpisanych przez Komisję Europejską do Rejestru Chronionych Nazw Pochodzenia i Chronionych Oznaczeń Geograficznych lub do Rejestru Gwarantowanych Tradycyjnych Specjalności znajdziemy ponad 40 produktów, między innymi: Bryndzę podhalańską, Dwójniak staropolski, Rogal świętomarciński, Wielkopolski ser smażony, Andruty kaliskie, Truskawkę kaszubską, kiełbasę lisiecką, chleb prądnicki i miód drahimski. Posądzam, że większość produktów na tej liście nie jest znana polskiemu konsumentowi, a ich sława ma charakter bardzo lokalny.

Nie inaczej jest w Szwecji. Tyle tylko, że produkty o charakterze zastrzeżonym, są zdecydowanie bardziej powszechnie dostępne w całej Szwecji. Tu warto wymienić m.in. wspomniane już

cukierki polkagris pochodzące z Gränna w środkowej Szwecji,

Vänerlöjrom czyli ”kawior”, rum z białej flądry, która żyje w jeziorze Vänern. Flądrę wolno łowić tylko w krótkim okresie od 17 października a 17 grudnia. Ikra tej flądry jest mniejsza niż z flądry bałtyckiej, ma jaśniejsze ziarna i pomarańczowy kolor.

Hånnlamb to baranina. Hånnlamb to nazwa całych tusz i kawałków jagnięciny i baraniny rasy gutefår urodzonej, hodowanej i poddawanej ubojowi na obszarze Gotlandii w Szwecji. Hånnlamb to gotlandzkie słowo oznaczające „owcę z rogami” – pierwotna nazwa rogatej owcy z Gotlandii uratowanej przed wyginięciem na początku XX wieku, a później nazwanej gutefår w 1973 roku. Owce Gute wywodzą się od starych owiec rustykalnych, które przystosowały się do warunków klimatu i roślinności Gotlandii. Mięso było sprzedawane zarówno na Gotlandii, jak i w pozostałej części Szwecji, a zwierzęta muszą być hodowane na wysokiej jakości pastwiskach Gotlandii. Ubijane są jesienią, gdy osiągną pożądaną wagę około 30-50 kg. Starsze zwierzęta są ubijane w dowolnym momencie w ciągu roku. Masa tuszy jest w przybliżeniu równa połowie wagi zwierzęcia, często nieco niższa. Wymagania jakościowe sugerują, że sylwetka powinna być w pełni rozwinięta, a otłuszczenie jak najmniejsze.

Kalix Löjrom to kolejny ”kawior” szwedzki. Ikra Kalix musi pochodzić z obszaru między Haparandą a Piteå i spełniać surowe wymagania jakościowe. Ikrę wyjmuje się ręcznie, a cała obróbka produktu musi być zakończona w ciągu 24 godzin od wyładunku ryb. Zawartość soli w Kalix Löjrom musi wynosić 4 procent.

Upplandskubb to piernikowy brązowy, okrągły i rustykalny chleb, który jest pieczony w cylindrze, aby uzyskać charakterystyczny kształt. Chleb składa się z mąki żytniej, mąki pszennej i syropu. Używana mąka żytnia musi być mielona na kamieniach lub walcowana i nie przesiana. Mąka pszenna musi być zrobiona z pszenicy uprawianej w Uppland. Syrop musi być tradycyjny tzw. jasny syrop lub tzw. ciemny syrop.

Svecia to popularna i dostępna w każdym sklepie odmiana żółtego sera, którego historia sięga średniowiecza. Swoją nazwę zawdzięcza łacińskiemu słowu Suecia, co oznacza Szwecję. W 1997 roku Svecia jako pierwszy szwedzki produkt spożywczy otrzymał chronione oznaczenie geograficzne zgodnie z rozporządzeniem UE w sprawie ochrony geograficznej. Oznacza to, że może być produkowany w Szwecji wyłącznie ze szwedzkiego surowca mlecznego i że produkcja musi odbywać się zgodnie z tradycyjną recepturą. Svecia radzi sobie równie dobrze na kanapce śniadaniowej, jak i na tacy z serem oraz w gotowaniu. Możesz wyjąć sery na tackę serową na kilka godzin przed podaniem. Smakują o wiele lepiej, gdy mają temperaturę pokojową, a nie zimną z lodówki.

Sörmlands Ädel. Ser pleśniowy, który jest produkowany w regionie Södermanland, a surowcem, z którego jest wytwarzany, jest ekologiczne mleko trzech określonych ras krów, które latem wypasają trawę na pastwiskach Sörmland.

Bruna bönor från Öland czyli złoto brązowa fasola z Olandii. Istnieją cztery odmiany o różnych profilach smakowych, Bonita, Karin, Katja i Stella, z których wszystkie są zatwierdzone jako brązowa fasola z Olandii.

Skånsk spettkaka czyli sękacz ze Skanii. Może być produkowany tylko w Skanii, a do wyrobu ciasta używa się świeżych jaj, mąkę ziemniaczaną i cukier. Składniki muszą być wysokiej jakości, ale proporcje między nimi mogą się różnić w zależności od piekarni. Ciasto ”z rożna” jest wydrążone i ma kształt stożka, ponieważ jest wykonane na obracającym się drewnianym lub metalowym rożnie.

Värmländskt skrädmjöl to rodzaj mąki. Aby otrzymać niestandardową mąkę Värmland, owies musiał być uprawiany, i łuskany na terenie Värmland. Produkcją tej specyficznej mąki zajmują się myłny Stöpafors Kvarn na północ od Sunne i Nedre Femtå Qvarn w Ambjörby.

Wrångebäcksost to klasyczny szwedzki ser twardy o lekko kwaśnym smaku i kremowej konsystencji. Ser jest wytwarzany w Guldkroken, niewielkim obszarze w okolicach Hjo na zachodnim brzegu jeziora Vättern. Zarówno produkcja sera, jak i dojrzewanie odbywa się według receptury, która zaczęła być stosowana już pod koniec XIX wieku.

Ile z tych produktów jest Wam znanych? Zapewne nie wszystkie. Ale można je kupić niemal we wszystkich dobrze zaopatrzonych sklepach w Szwecji.

NGP